Διαταραχές Σίτισης-Κατάποσης (Δυσφαγία)

Καταστάσεις, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, καρκίνος κεφαλής και λαιμού, και νόσος του Parkinson είναι μεταξύ των πιο συνηθισμένων αιτιών της δυσφαγίας. Όταν επηρεάζεται η ικανότητα της σίτισης, υπάρχει σοβαρός αντίκτυπος στην ποιότητα της ζωής εφόσον οι περισσότερες οικογενειακές και κοινωνικές δραστηριότητες περιστρέφονται γύρω από τις αλληλεπιδράσεις, που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του φαγητού. Η φροντίδα για άτομα, τα οποία παρουσιάζουν σοβαρή δυσφαγία και, επομένως, χρειάζονται συμπληρωματικούς αγωγούς σίτισης (μη στοματική σίτιση), καθιστά την αποκατάσταση της κατάποσης μία ιατρική προτεραιότητα. Η θεραπεία της δυσφαγίας είναι περίπλοκη και χρειάζεται μία διεπιστημονική προσέγγιση.

Η φυσιολογική κατάποση αποτελείται από τέσσερις φάσεις ή στάδια: τη στοματική προπαρασκευαστική φάση, τη στοματική φάση, τη φαρυγγική φάση και την οισοφαγική φάση. Η κατάποση ακολουθεί ένα αναπαραγόμενο πρότυπο, το οποίο είναι εκούσιο και αντανακλαστικό. Στις εκούσιες φάσεις (στοματική προπαρασκευαστική και στοματικές φάση), η κατάποση μπορεί να τερματιστεί κατά βούληση, εάν π.χ. η γεύση ή η οσμή δεν είναι ευχάριστη. Μόλις ξεκινήσει η αντανακλαστική κατάποση (φαρυγγική και οισοφαγική φάση), είναι δύσκολο να παρεμποδιστεί η ροή ενός βλωμού. Οι διαταραχές κατάποσης, μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε στάδιο κατάποσης. Στην στοματική προπαρασκευαστική φάση, πραγματοποιείται ο χειρισμός και η μάσηση της τροφής. Κατά τη στοματική φάση, η γλώσσα σπρώχνει τον βλωμό της τροφής προς τα πίσω, μέσω της στοματικής κοιλότητας, μέχρι να πυροδοτηθεί η φαρυγγική κατάποση. Όταν ο βλωμός φτάσει στις παρίσθμιες καμάρες, η απτική αίσθηση διεγείρει το αντανακλαστικό κατάποσης και ο βλωμός προωθείται μέσα στον φάρυγγα. Η φαρυγγική φάση ξεκινά, όταν η κεφαλή του βλωμού περνά πάνω από τη βάση της γλώσσας, στον υποφάρυγγα και ξεκινά την καθοδική πορεία της. Στην τελευταία φάση, η οισοφαγική περισταλτική κίνηση (ρυθμικές ακούσιες συσπάσεις) μεταφέρουν τον βλωμό στο στομάχι.

Οι παρακάτω ενδείξεις και συμπτώματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προσδιοριστεί εάν χρειάζεται εξέταση της λειτουργίας της κατάποσης.

Ενδείξεις Δυσφαγίας σε Παιδιά

• Κύρτωμα ή δυσκαμψία του σώματος κατά τη σίτιση.

• Άρνηση τροφής ή υγρού.

• Αποτυχία στην αποδοχή διαφορετικών υφών τροφής.

• Μεγάλη διάρκεια σίτισης (πχ., περισσότερο από 30 λεπτά).

• Δυσκολία στη μάσηση.

• Δυσκολία στον θηλασμό.

• Βήχας ή πνιγμός κατά τη διάρκεια των γευμάτων.

• Υπερβολική σιελόρροια ή αποβολή της τροφής/υγρού από το στόμα ή τη μύτη.

• Υγρή γουργουριστή, βραχνή ή ασθμαίνουσα ποιότητα φωνής.

• Επανεμφανιζόμενη πνευμονία ή λοιμώξεις του αναπνευστικού

• Λιγότερη από τη φυσιολογική αύξηση βάρους ή ανάπτυξη.